PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN
Vreemd en excentriek gedrag
GROEP 1
- Je hebt geen verwijsbrief van de huisarts nodig en er is geen wachtlijst!
- Verzekerde zorg: vergoeding van de zorgverzekeraar is mogelijk afhankelijk van de hulpvraag en diagnose
- Tarieven per 01-09-2017 vanaf € 39,00 per uur, geen eigen risico/bijdrage
- Wanneer nodig kan je een complete behandeling in passende betalingstermijnen betalen, zonder extra kosten
- Afspraken in de praktijk, aan huis of op locatie in regio Hulst, Oostburg en Terneuzen van 09.00 - 21.00 uur.
Voor meer informatie bel 06-13476992 of stuur een e-mail (zie rubriek Contact)
UITGANGSPUNT
Persoonlijkheidsstoornissen vormen een categorie van psychische aandoeningen die gekenmerkt worden door een star en duurzaam patroon van gedachten, gevoelens en gedragingen die binnen de cultuur van de betrokkene duidelijk afwijken van de verwachtingen.
Het diagnosesysteem DSM-IV vermeldt tien persoonlijkheidsstoornissen, die in drie groepen zijn onderverdeeld:
- De Paranoïde persoonlijkheidsstoornis (PPS) is een door een psycholoog gediagnosticeerde persoonlijkheidsstoornis met paranoïde kenmerken. De term paranoïde verwijst in dit verband niet naar verregaande wanen of psychosen, maar naar een aanhoudend en ongegrond wantrouwen in mensen. Vrienden, kennissen en collega's worden vanwege dit wantrouwen met een zekere afstandelijkheid benaderd en de contacten worden pas wat hartelijker als blijkt dat zij geen kwade bijbedoelingen hebben.
Vaak blijft de PPS-lijder echter wel op zijn hoede en kan fel reageren op een kleinigheid (bijvoorbeeld een grapje) die als persoonlijke aanval wordt geïnterpreteerd. Mocht de persoon daadwerkelijk slecht worden behandeld of opgelicht, kan de woede daarover soms jaren duren en mogelijk wraakgevoelens oproepen.Paranoïde persoonlijkheden wantrouwen vaak ook hun levenspartners. Op grond hiervan worden de activiteiten van de partner meer dan normaal in de gaten gehouden en kan de PPS'er zich soms streng of zelfs dictatoriaal opstellen.
In bepaalde gevallen richt het wantrouwen zich tegen bevolkingsgroepen, instanties of overheden. Dit kan leiden tot vooroordelen of langdurige conflicten die volgens de omgeving slechts om kleinigheden gaan.
- De Schizoïde persoonlijkheidsstoornis is een persoonlijkheidsstoornis die wordt gekenmerkt door een afstandelijkheid in sociale contacten en een beperkt bereik in emotionele expressie. De stoornis behoort tot het schizoïde spectrum.
De betrokkene heeft weinig behoefte aan hechte relaties en kiest vrijwel altijd activiteiten die hij/zij alleen kan doen. Ook beleeft hij/zij weinig plezier aan activiteiten met anderen, heeft nauwelijks intieme vrienden, lijkt onverschillig voor lof of kritiek en toont een kil afstandelijk affect.
Een ander kenmerk is een zwakke aansluiting bij leden van de etnische oorspronkelijke groep. Ten opzichte van andere persoonlijkheidsstoornissen komt de schizoïde variant weinig voor. Er bestaan (symptomatische) overeenkomsten tussen de schizoïde persoonlijkheidsstoornis en het syndroom van Asperger, maar de schizoïde persoonlijkheidsstoornis wordt niet tot het autistisch spectrum gerekend.Of de stoornis eigenlijk wel een stoornis is, staat nog ter discussie, omdat de patiënt of zijn omgeving er niet noodzakelijk onder lijden. Veel mensen staan kritisch tegenover de neiging van de samenleving om afwijkend gedrag simpelweg af te doen als een ziekte of stoornis, enkel omdat dit gedrag onconventioneel is. Ze zijn van mening dat die neiging niet in overeenstemming is met de vrijheid die iedereen heeft om zijn eigen levensstijl te bepalen (zolang de sociale verhoudingen hierdoor niet ernstig worden verstoord).
Anderen menen dat ernstige symptomen van de schizoïde persoonlijkheidsstoornis het resultaat zijn van een saai en onbevredigend leven.
Volgens hen is de aandoening dus wel een persoonlijkheidsstoornis.
De Schizotypische persoonlijkheidsstoornis (STPS) is een persoonlijkheidsstoornis waarbij de persoon zich sociaal isoleert, afwijkende gedragingen en gedachten heeft en vaak onconventionele opvattingen heeft, bijvoorbeeld het geloof in buitenzintuiglijke waarneming.
Sommige zien de schizotypische persoonlijkheidsstoornis als een lichte vorm van schizofrenie.
Mogelijk zijn deze twee aandoeningen genetisch verwant. Men spreekt dan ook wel van een genetische schizofreniespectrum.
Centraal bij STPS staan de afwijkende gedachten die de persoon heeft. Gesprekken met hen kunnen vaak warrig of moeilijk te volgen zijn,
ze kunnen breedsprakig zijn en eigenaardige opvattingen verkondigen, maar dit ontspoort niet in volledige verwardheid die men vaak bij schizofrenie ziet. Wel ziet men vaak de opvatting dat gedachten (zowel van zichzelf als die van anderen) bewaarheid kunnen worden door ze alleen maar te denken. Ook het uiterlijk en de kleding wijken vaak af van de maatschappelijke norm, zonder dat er echt sprake is van verwaarlozing. STPS'ers worden op grond hiervan vaal als vreemd of excentriek
beschouwd.
treden soms wat problemen op met de zintuiglijke waarneming. Echte wanen zijn dit meestal niet, het betreft eerdere een hogere gevoeligheid voor illusies. Ook depersonalisatie kan voorkomen.STPS'ers hebben niet veel behoefte aan contact met anderen. Hun affect is vaak oppervlakkig of afgestompt en in ander gevallen vertonen ze emoties die niet bij de situatie passen. Toenadering is niet altijd gewenst. Dit kan leiden tot achterdocht, verdere terugtrekking in een sociaal isolement en angstverschijnselen. Net als bij schizofrenie ligt het zelfmoordgehalte erg hoog bij de schizotypische persoonlijkheidsstoornis.
10% van de mensen met een schizotypische persoonlijkheidsstoornis beëindigt uiteindelijk het leven.
Behandeling
Cognitieve Gedragstherapie (CGT) en schematherapie zijn bewezen effectief voor mensen met een lichte of middelzware vorm van antisociale persoonlijkheidsstoornis. Het is een misverstand dat mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis zich niet bewust zijn van hun stoornis en hun gedrag niet willen verbeteren of nooit behandeling zullen aanvaarden of zoeken.
Theatraal, emotioneel of grillig gedrag
GROEP 2
- Je hebt geen verwijsbrief van de huisarts nodig en er is geen wachtlijst!
- Verzekerde zorg: vergoeding van de (zorg)verzekeraar is mogelijk afhankelijk van de hulpvraag en diagnose
- Tarieven per 01-09-2014 vanaf € 39,00 per uur, geen eigen risico/bijdrage
- Wanneer nodig kan je een complete behandeling betalen in passende termijnbetalingen, zonder extra kosten
- Afspraken aan huis en op locatie in de regio Hulst, Oostburg en Terneuzen van 09.00-21.00 uur.
Voor meer informatie bel 06-13476992 of stuur een E-mail (zie rubriek: Contact)
UITGANGSPUNT
- De ANTISOCIALE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS (AsPS) en de dissociale persoonlijkheidsstoornis, is een persoonlijkheidsstoornis die wordt gekenmerkt door een diepgaand patroon van minachting voor of scheiding van de rechten van anderen en impulsief en antisociaal gedrag. Er is vaak sprake van een gebrekkig geweten, evenals een geschiedenis van crimineel gedrag, juridische problemen en agressief en/of impulsief gedrag.
Kenmerkend gedrag
Mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis zijn vaak heel charmant en innemend, maar ze kunnen door impulsiviteit en gebrek aan inlevingsvermogen snel in conflicten terechtkomen. Ze zijn niet bang aangelegd en hebben moeite de consequenties van hun handelingen in te zien.
Berouw, empathie of schuldgevoel komt bij AsPS-lijders niet of slechts in verminderde mate voor omdat zij niet of in verminderde mate kunnen empathiseren met anderen; dat wil zeggen dat het inlevingsvermogen en het vermogen om zich in een ander te verplaatsen verminderd aanwezig is of geheel ontbreekt. Het uit zich vooral door versterkt egocentrisch gedrag, waarbij het eigenbelang vaak of altijd of boven dat van anderen prevaleert.
Personen met deze persoonlijkheidsstoornis hebben meestal geen problemen met het uitbuiten van anderen voor hun eigen voordeel of plezier
en kunnen manipulatief of bedrieglijk zijn tegenover anderen. Ze bereiken dit door middel van humor, oppervlakkige charme of intimidatie en geweld
AsPS-lijders gedragen zich vaak arrogant, denken negatief over anderen en hebben een gebrek aan berouw voor hun schadelijke handelingen.
Typerend voor iemand met een antisociale persoonlijkheidsstoornis, is bijvoorbeeld het aanwenden van "sociaal wenselijk gedrag" om uit eigenbelang een doel te bereiken, ook al gaat dat ten koste van de ander. Hiermee onderscheidt de persoonlijkheidsstoornis zich duidelijk van andere stoornissen die de emoties en de empathische vermogens negatief beïnvloeden. Bij AsPS is het antisociale gedrag echter geen bewuste keuze, hoewel dit vaak wel zo overkomt op de omgeving.
Gradaties
Net als andere persoonlijkheidsstoornissen, valt de antisociale persoonlijkheidsstoornis op een spectrum, wat betekent dat de ernst per AsPS-lijder kan verschillen. Het gedrag kan variëren van incidenteel slecht gedrag tot het herhaaldelijk overtreden van de wet tot het plegen van zeer ernstige misdrijven.
Oorzaken
De oorzaken van de antisociale persoonlijkheidsstoornis zijn in drie groepen te verdelen. Doorgaans is een combinatie van deze factoren aanwezig bij personen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis:
1- Emotionele verwaarlozing: door een opvoeding waarin geborgenheid en genegenheid, met name in de baby- en peuterfase, onvoldoende aanwezig is, kan er een persoonlijkheidsstructuur ontstaan waarin de socialisatie onvoldoende is en het ik-gevoel (egocentrisme) op de voorgrond komt te staan. Deze verstoring en onevenwichtigheid kan later door antisociaal gedrag zichtbaar worden.
Vrijwel altijd is op weg naar volwassenheid een gedragsstoornis opgetreden, met name antisociale gedragsstoornis.
In de vroege jeugd kan als gevolg van emotionele verwaarlozing een reactieve hechtingsstoornis zijn ontstaan.
2- Organische oorzaken: hersenontsteking, hersenvliesontsteking en andere ernstige hersenbeschadigingen door ongelukken, zuurstofgebrek of vergiftigingen door een verslavingsziekte, kunnen tot een zodanige karakterverandering leiden dat een verpsychopathiseerde persoonlijkheid ontstaat.
3- Erfelijkheid: In bepaalde situaties kan gedacht worden dat psychopathie mede een erfelijke oorzaak heeft. Welke beschadiging of afwijking in de structuur van hersencellen hierbij een rol speelt, is onvoldoende bekend. Hoge testosteron-gehaltes tijdens de zwangerschap speelt mogelijk ook een rol.
Een persoon met een antisociale persoonlijkheidsstoornis is meestal opgegroeid in een moeilijk, instabiel gezin in combinatie met een gebrek aan ouderlijke zorg en middelenmisbruik. Als een gevolg van deze problemen, waren AsPS-lijders vaak al op jonge leeftijd bekend bij sociale diensten.
- BORDERLINE-PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS
De borderline-persoonlijkheidsstoornis, ook bekend als emotioneel-instabiele persoonlijkheidsstoornis, is gekenmerkt door abnormaal gedrag dat zich vooral uit in onstabiele relaties, een onstabiel zelfbeeld en hevige stemmingswisselingen.
Vaak is er sprake van een sterke angst om verlaten te worden, impulsief gedrag, een gevoel van leegte en zelfverminking.
Deze aandoening begint meestal in de adolescentie of vroege volwassenheid en uit zich in meerdere levensdomeinen, vaak verbetert deze met het ouder worden.
Vaak voorkomende comorbide stoornissen zijn angststoornissen zoals gegeneraliseerde angststoornis en sociale fobie, stemmingsstoornissen, eetstoornissen en middelenmisbruik.
De naam borderline (emotieregulatiestoornis (ERS) betekent letterlijk "grens"
Kenmerken
Geen twee borderline-patiënten zijn hetzelfde. Er zijn gradaties, van zeer leefbaar tot zeer heftig. En net zoals bij personen zonder persoonlijkheidsstoornis vindt men ook hier extraverte en introverte mensen.
Borderline wordt sinds de jaren negentig vaak als een modeziekte beschouwd en er wordt soms denigrerend over gesproken.
Aan de andere kant is het begrijpelijk dat door de kenmerken en uitingsvormen van deze stoornis, hierover niet altijd positief wordt gesproken.
Ook omstanders hebben soms te maken met beschadigd gedrag.
De omgang met mensen met deze persoonlijkheidsstoornis kan moeilijk zijn: een soms verstikkende aanhankelijkheid wordt vaak abrupt afgewisseld met perioden van absolute afwijzing.
Behandeling
Cognitieve gedragstherapie (CGT) en schematherapie zijn bewezen effectief voor mensen met een lichte of middelzware vorm van antisociale of borderline-persoonlijkheidsstoornis. Het is een misverstand dat mensen met een persoonlijkheidsstoornis zich niet bewust zijn van hun stoornis en hun gedrag niet willen verbeteren of nooit behandeling zullen aanvaarden of zoeken.